Uchwały anty-LGBT unieważnione przez sądy w dwóch gminach

W wyniku interwencji RPO Adama Bodnara i zaskarżenia przez niego dyskryminujących uchwał, w sprawie dwóch gmin padły przełomowe wyroki.W wyniku decyzji sądów, które opowiedziały się za równością, w gminach Istebna i Klwów unieważniono uchwały anty-LGBT. Tłumaczenie, że LGBT to ideologia, a nie ludzie jest przymykaniem oczu na rzeczywistość – powiedział w ustnym uzasadnieniu sędzia WSA w Gliwicach, Krzysztof Wujek. 

Postępowania związane z zaskarżaniem przez RPO Adama Bodnara uchwał anty-LGBT przyjętych przez gminy toczą się już od grudnia 2019 roku. Rzecznik Praw Obywatelskich od początku sprzeciwiał się tej formie dyskryminacji wobec społeczności LGBT broniąc tym samym konstytucyjnie zapisanej równości oraz Karty Praw Podstawowych UE. Gdy uchwały weszły w życie w ponad 50 gminach, Bodnar zaczął zaskarżać je w pięciu różnych Wojewódzkich Sądach Administracyjnych. Rzecznik interweniował między innymi w sprawie gminy Istebna w województwie śląskim i gminie Klwów w województwie mazowieckim

Sąd w Gliwicach: Uchwała wzmacnia poczucie zagrożenia

Rozprawa w sprawie unieważnienia uchwały w gminie Istebna odbyła się 14 lipca w Gliwicach. Po rozpatrzeniu sprawy WSA unieważnił uchwałę i stwierdził, że narusza ona konstytucyjny zakaz dyskryminacji.
Ideologia jest zawsze związana z ludźmi; słownikowa definicja podaje, że to system poglądów, idei, pojęć, wyznawanych przez jednostki lub grupy ludzi. Termin “strefa wolna” de facto odnosi się również do ludzi z tego grona LGBT. Mówienie, że to ideologia, a nie ludzie, jest przymykaniem oczu na rzeczywistość – mogliśmy usłyszeć w słownym uzasadnieniu wyroku Sądu.

Klwów wolny od uchwały anty-LGBT

Dzień później, 15 lipca w oddziale zamiejscowym warszawskiego WSA w Radomiu unieważnił uchwałę anty-LGBT przyjętą w gminie Klwów tłumacząc, że częścią polskiej tradycji jest tolerancja, a miarą dojrzałości danej społeczności jest to, jak traktuje mniejszości. Co więcej, Sąd uznał, że wskazanie grupy osób jako niepożądane jest przekroczeniem zasad państwa prawna

To bardzo ważne orzeczenia dla społeczności osób LGBT w Polsce, dla demokracji i dla  równości. Wczoraj usłyszeliśmy, że przyjmując uchwały anty – LGBT trzeba uwzględniać ich społeczne skutki i otoczenie, w jakim zapadają i że prowadzą one do stygmatyzacji, krzywdzenia ludzi. WSA w Gliwicach nie miał wątpliwości, że gdy mówimy o ideologii, mówimy o ludziach, a inne twierdzenia są przymykaniem oczu na rzeczywistość – stwierdza adw. Karolina Gierdal z KPH, która brała udział w posiedzeniu sądu w charakterze uczestnika i dodaj –  Dziś mogliśmy usłyszeć, że miarą dojrzałości danej społeczności jest to, jak traktuje mniejszości, a nie większość i że każda społeczność musi się czuć we własnej wspólnocie jak w domu. Osoby LGBT są częścią polskiej społeczności i nie można ich wykluczać.

RPO: w polskim systemie nie ma miejsca na dyskryminację ze względu na orientację

Skala zjawiska dyskryminacji osób LGBT przez samorządy jest ogromna. Uchwał wciąż przybywa, bo lokalne władze przekonane są o słuszności i swoich działań. RPO ma nadzieję, że jeśli sądy uwzględnią jego skargi i uchylą uchwały, to będzie to sygnał dla kolejnych samorządów, że nie ma przyzwolenia na działania uderzające w osoby LGBT.

Wyroki WSA w Gliwicach i Warszawie mają i będą miały szczególne znaczenie dla ochrony prawnej osób LGBT w Polsce. Potwierdzają, że w polskim systemie nie ma miejsca na dyskryminacje ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciowa,  że „ideologia LGBT” nie istnieje, a naruszanie praw tej grupy społecznej nie może być akceptowane. Wyrażamy nadzieje, ze wyznacza kierunek orzecznictwa w innych podobnych sprawach- mówi Milena Adamczewska-Stachura z biura RPO, Zespół ds. równego traktowania.

Parlament Europejski już pod koniec 2019 roku potępił działania jednostek samorządowych, które wprowadziły uchwały anty-LGBT. Wezwał też Polskę, aby zgodnie z prawej krajowym i zobowiązaniami wobec UE potępiła dyskryminację osób LGBT i unieważniła uchwały.. Anna Błaszczak-Banasiak, dyrektor zespołu ds. równego traktowania w biurze RPO wyraża nadzieję, że wyroki sądu skłonią do refleksji rady inne gminy, w których przyjęto uchwałę:

Wyroki WSA w Gliwicach i Warszawie (delegatury w Radomiu) to precedensowe orzeczenia, które mają szansę realnie wpłynąć na sytuację osób LGBT w Polsce. Ich znaczenie jest znacznie szersze i nie odnosi się wyłącznie do gmin Istebna i Klwów. Wszystkie jednostki samorządu terytorialnego, które wydały podobne uchwały powinny wziąć pod uwagę ocenę sądu.

Wyroki WSA nie są jeszcze prawomocne, przysługuje od nich skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W sprawy włączył się również Prokurator Krajowy.