Mowa nienawiści przestępstwem

Zmiany w kodeksie karnym dotyczące przestępstw motywowanych mową nienawiści

Kampania Przeciw Homofobii i inne organizacje podejmują działania mające na celu wprowadzenie zmian do kodeksu karnego dotyczących ochrony przed przestępstwami z nienawiści oraz mowy nienawiści.

Projekt ustawy o zmianie kodeksu karnego [PDF 236 KB] został przyjęty przez organizacje LGBTQ w 2008 roku. Nowelizacja dotyczy artykułów 119, 256 i 257 kodeksu karnego. W swoim obecnym brzmieniu przepisy sankcjonują przestępstwa nawoływania do nienawiści, grożenia, publicznego znieważania, czy stosowania przemocy wobec osób i mniejszości ze względu na m. in. narodowość, przynależność etniczną, rasową oraz wyznanie. Zmiany mają na celu włączenie do kodeksu karnego również przestępstw popełnianych ze względu na orientację seksualną, płeć, tożsamość płciową, wiek i niepełnosprawność. Opinię w tej sprawie napisała wybitna karnistka z Uniwersytetu Warszawskiego, prof. Eleonora Zielińska. Opinia posłużyła sporządzeniu przez Przemka Szczepłockiego (Stowarzyszenie Pracownia Różnorodności) wyczerpującego uzasadnienia projektu.

Obecnie homofobiczna mowa i czyny nienawiści nie są zabronione, uznawane za przestępstwo, ani nie podlegają penalizacji, mimo, iż nienawiści wobec osób homoseksualnych jest w Polsce zjawiskiem powszechnym – patrz raport o homofobicznej mowie nienawiści w Polsce [PDF 2,4 MB].

W ramach działalności KPH na rzecz zmian w kodeksie karnym powołana została grupa robocza, która koordynuje prace nad zmianami. Do inicjatywy KPH i innych organizacji pozytywnie odniósł się Rzecznik Praw Obywatelskich, dostrzegając potrzebę ochrony prawnej osób homo- i biseksualnych oraz transpłciowych. Działalność w tym zakresie wspierana jest przez szereg organizacji pozarządowych, w tym Helsińską Fundację Praw Człowieka.

W dniu 3 marca 2011 roku odbyło się seminarium poświęcone przestępstwom z nienawiści – podsumowujące projekt oraz po raz kolejny zwracające uwagę na konieczność zmiany przepisów. Tego też dnia, przedstawiciele KPH złożyli na ręce Jerzego Wenderlicha gotowy projekt ustawy, który zobowiązał się wnieść projekt do laski marszałkowskiej z inicjatywy posłów Klubu Parlamentarnego SLD.

Projekt został przekazany marszałkowi sejmu w dniu 19 kwietnia 2011 roku.

Pisma wystosowane w sprawie projektu:

• pismo Pełnomocnika Rządu ds. Równego Traktowania skierowane do KPH [PDF 672 KB]
• pismo Ministra Sprawiedliwości skierowane do KPH [PDF 149 KB]
• pismo Rzecznika Praw obywatelskich skierowane do Biura Ministra Sprawiedliwości [PDF 123 KB]
• pismo KPH skierowane do Ministra Sprawiedliwości [DOC 60 KB]
• pismo Rzecznika Praw obywatelskich skierowane do KPH [PDF 3,3 MB]
• pismo KPH skierowane do Rzecznika Praw Obywatelskich [DOC 82 KB]

W Ministerstwie Sprawiedliwości w sprawie przestępstw z nienawiści

W czwartek, 19 maja br., doszło do spotkania przedstawicieli Ministra Sprawiedliwości z organizacjami pozarządowymi popierającymi projekt nowelizacji kodeksu karnego w zakresie tzw. przestępstw z nienawiści.

Podczas ponadgodzinnego spotkania stronę organizacji antydyskryminacyjnych reprezentowały osoby z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Pogotowia „Niebieska Linia”, Otwartej Rzeczpospolitej, Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego, Kampanii Przeciw Homofobii oraz Pracowni Różnorodności. Ministerstwo reprezentował m.in. dyrektor Departamentu Legislacyjno-Prawnego, doradca ministra i członek gabinetu politycznego ministra.

Na wstępie organizacje pozarządowe zreferowały założenia projektu nowelizacji art. 119 § 1, art. 256 § 1 i art. 257 kodeksu karnego. Wskazano przy tym na poparcie, jakiego dla kierunku zmian przepisów karnych opisanego w projekcie wyrazili m.in. Andrzej Seremet (Prokurator Generalny), prof. Zbigniew Ćwiąkalski, a także uczestnicy niedawnej toruńskiej konferencji poświęconej przestępczości z nienawiści w Polsce – prof. Marian Filar i przedstawiciele Prokuratury Generalnej oraz Rzeczniczki Praw Obywatelskich.

Organizacje pozarządowe z zadowoleniem przyjęły deklarację, że ministerstwo uważa projekt zmian w kodeksie karnym za ciekawy i ważny. Dyrektor Departamentu Legislacyjno-Prawnego zwrócił uwagę, że projekt posiada obszerne i wszechstronne uzasadnienie, zawierające ważkie argumenty merytoryczne i praktyczne, poparte wynikami badań i analiz, a także zaleceniami instytucji i organizacji międzynarodowych, czym korzystnie wyróżnia się wśród projektów poselskich (projekt otrzymał taki status po jego przekazaniu przez organizacje pozarządowe klubowi SLD).

Jak wskazano, rolą ministerstwa w procedowaniu nad projektem będzie przygotowanie stanowiska Rady Ministrów. Stanowisko to zostanie oparte na opinii Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego przy Ministrze Sprawiedliwości. Dodano, że na 2011 rok Komisja Kodyfikacyjna zaplanowała kompleksowy przegląd funkcjonowania kodeksu karnego i że przy tej okazji może w jej łonie dojść do pogłębionej dyskusji nad reformą art. 256 i 257 kk.

Media o projekcie ustawy:

• Rząd nie walczy z homofobią – www.dziennik.pl
• Ekstaza homofobów – www.rp.pl
• Debata o prawach środowisk LGBT – www.lewica.pl
• „”Homofobi w Polsce wpadli w amok”” – www.dziennik.pl
• Gejowska ofensywa przyspiesza – www.rp.pl
• Za „”pedała”” odpowiesz przed sądem? – www.tvn24.pl
• SLD: w marcu projekty o związkach partnerskich i mowie nienawiści – wiadomosci.gazeta.pl
• Projekty ustaw o związkach partnerskich i mowie nienawiści – www.queercafe.pl
• SLD na mowę nienawiści – www.rp.pl

Zobacz również: „”Brunatna księga 2009 – 2010″” [PDF 6 MB] (Marcin Kornak, Stowarzyszenie „”NIGDY WIĘCEJ””, Centrum Monitorowania Rasizmu w Europie Wschodniej)