Nieprzestrzeganie praw osób LGBT+ jest częścią kryzysu praworządności w Polsce – raport KE „Rule of Law” już dostępny

Raport Rule of Law to coroczny raport Komisji Europejskiej dotyczący stanu praworządności w państwach członkowskich UE. W trakcie prac nad raportem KPH razem z innymi organizacjami zwróciło uwagę, że nieprzestrzeganie praw osób LGBT+ jest częścią kryzysu praworządności w Polsce. KE w raporcie odnotowała poprawę stanu praworządności w naszym kraju, zauważając jednocześnie obszary wymagające dalszych zmian.

O raporcie Rule of Law 

Co roku Komisja Europejska przygotowuje raport dotyczący stanu praworządności w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Raport opiera się na danych otrzymanych od państw członkowskich oraz grup interesariuszy, w tym organizacji społeczeństwa obywatelskiego działających na rzecz ochrony praw człowieka i praworządności. Informacje te są uzupełniane podczas wizyt osób reprezentujących Komisję Europejską w poszczególnych państwach członkowskich. Raport składa się z kilku części takich jak: wymiar sprawiedliwości, regulacje antykorupcyjne, pluralizm i wolność mediów oraz pozostałe kwestie instytucjonalne związane z kontrolą. 

Wspólne stanowisko KPH i innych organizacji (joint submission)

KPH, wraz z Fundacją na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny FEDERA, konsultowało wspólne stanowisko międzynarodowych organizacji Centre for Reproductive Rights, ILGA-Europe i International Planned Parenthood Federation European Network (IPPF EN). 

We wspólnym stanowisku zwrócono uwagę na konieczność dbania o przestrzeganie zasady praworządności z perspektywy praw reprodukcyjnych i praw osób LGBT+. 

Dzięki KPH w joint submission znalazła się wzmianka m.in. o: 

• nadużywaniu stanowiska przez Zbigniewa Ziobro jako Prokuratora Generalnego, m.in. poprzez złożenie skargi nadzwyczajnej w sprawie dotyczącej obrazy uczuć religijnych poprzez prezentowanie wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej z tęczową aureolą,
• braku ustawy i jednolitych procedur dotyczących procedury uzgodnienia płci, a praktyka sądów różni się  w zależności odregionu Polski,
• mowie nienawiści wobec osób LGBT+ w mediach, w szczególności przed wyborami w październiku 2023 roku,
• uchwałach anty-LGBT i SLAPP (strategic lawsuits against public participation – strategiczne pozwy przeciwko partycypacji publicznej) wobec osób aktywistycznych z Atlasu Nienawiści,
• zmianach politycznych po wyborach w październiku 2023, w tym powołanie Ministry Równości i zmiana na stanowisku Rzeczniczki Praw Dziecka,
• braku implementacji przez Polskę orzecznictwa TSUE dotyczącego obowiązku ujawniania danych obu rodziców w dokumentach podróży dziecka.

KPH, wspólnie z innymi organizacjami, zaapelowało do Komisji Europejskiej m.in. o:

• wezwanie Polski do przerwania postępowań przeciwko osobom aktywistycznym, obrońcom_czyniom praw człowieka i personelowi medycznemu działającym na rzecz praw reprodukcyjnych,
• wezwanie Polski do uznania, że łamanie praw reprodukcyjnych i praw osób LGBT+ wynika z deficytu praworządności,
• jednoznaczne wezwanie polskiego rządu do realizacji wyroku ETPCz i sformalizowania związków osób tej samej płci,
• wezwanie polskiego rządu do uchylenia wszystkich istniejących w Polsce tzw. stref wolnych od LGBT,
• wezwanie Polski do znowelizowania Kodeksu karnego, aby zapewnić osobom LGBT+ ochronę przed mową nienawiści i przestępstwami z nienawiści.

Polska w tegorocznym raporcie

W części raportu dotyczącej Polski, zwrócono uwagę na wiele działań. M.in. odnotowano, że:

• polski rząd podejmuje działania zmierzające do poprawy przestrzegania praworządności w Polsce, np. zmiany w zakresie niezależności sędziowskiej czy zmiany w sektorze mediów publicznych. Jednocześnie odnotowano, że nadal zdarzają się SLAPPy wobec dziennikarzy;
• w Polsce nie ma poważnych zagrożeń dla praworządności, co uzasadnia zamknięcie tzw. procedury naruszenia wobec Polski; 
• zaszły pozytywne zmiany, jeśli chodzi o działania w kierunku oddzielenia funkcji Ministra Sprawiedliwości od Prokuratora Generalnego, w obszarze niezależności sądownictwa i prokuratury oraz w obszarze wolności mediów;
• korzystne zmiany widoczne są również w obszarze działania organizacji LGBT+

W raporcie wspomniano o kwestiach, które podniosły organizacje (w tym KPH) we wspólnym stanowisku. Komisja Europejska odnotowała prace nad nowelizacją Kodeksu Karnego, wydanie przez RPO “przewodnika” w sprawach o uzgodnienie płci, o przeprosinach Adama Bodnara (patrz: Przeprosiny, prace nad ustawą o przestępstwach z nienawiści, nadzieje na partnerską współpracę – po spotkaniu w Ministerstwie Sprawiedliwości i przeprosiny dla osób LGBT+ w TVP info (patrz: Nie ma miejsca na homofobię w mediach publicznych – TVP musi przeprosić za “Inwazję”!). 

Raport zwraca uwagę na to, że polski rząd pracuje nad zmianami prawnymi na rzecz implementacji wyroków sądów międzynarodowych, w tym również wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 12 grudnia 2023r. (patrz: Trybunał w Strasburgu nakazał Polsce uznanie praw par osób tej samej płci. Brak ochrony prawnej związków osób tej samej płci narusza Konwencję.)

“Mimo że rząd zobowiązał się do zapewnienia odpowiednich konsultacji w procesie stanowienia prawa, sam proces pozostawia obszary do poprawy” (“While the Government committed to ensure adequate consultations in the law-making process, room for further improvement remains.”) – czytamy w raporcie

W publikacji możemy również przeczytać rekomendacje dla Polski. Komisja Europejska zaleca, aby kontynuować praworządne działania m.in. w kierunku:

• niezależności funkcjonowania prokuratury (w tym też rozdzielenia stanowisk Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego),
• niezależności i efektywności śledztw,
• sprawiedliwego i transparentnego postępowania w zakresie licencji medialnych, 
• ulepszania ram prawnych dla społeczeństwa obywatelskiego z uwzględnieniem standardów europejskich.

Zapoznaj się z treścią raportu “Rule of Law”

Zobacz skrót i rekomendacje z raportu