40 lat ruchu gejowsko-lesbijskiego

KPH oraz Ambasada Stanów Zjednoczonych zorganizowały w KinoLab projekcję w ramach cyklu o kulturze USA. Podczas pierwszego spotkania z serii dyskutowano na temat historii powstawania zorganizowanego ruchu gejowsko-lesbijskiego przed legendarnymi wydarzeniami w klubie Stonewall.

„Before Stonewall” to film już ponad 25-letni film dokumentalny, w opinii niżej podpisanej ciągle dość nowoczesny w odbiorze, choć wypowiadający się w trakcie dyskusji po seansie uznał, że to film dość przestarzały (w formie). Przedstawia dzieje kultury i rozwoju świadomości politycznej w środowisku LGBTQ (oczywiście wówczas wcale siebie tak nie określającym) w czasach przed 1969 r. Czasy te określa się niejednokrotnie mianem „queer before gay”, wskazującym inność, odmienność i gettoizację przed obudzeniem świadomości politycznej.

Mimo, że – jak pokazał w swoim artykule w ostatniej „Polityce” Krzysztof Zabłocki – rozruchy pod Stonewall Inn były tak naprawdę niewielkim wydarzeniem na skalę lokalną, na co zwrócił również w dyskusji uwagę Robert Biedroń, obrosły z czasem legendą i zaczęto je traktować jako punkt przełomowy, moment pierwszego mocnego wyrażenia świadomości politycznej przez gejów i lesbijki.

Film skupia się zaś na czasach „przed” i „tuż przed”. Sięgając aż do początków XX w. pokazuje rozwój kultury queer – literatury, barów, kabaretów, a jednocześnie ogromne osamotnienie, izolację społeczną i stygmatyzację osób homoseksualnych w całej pierwszej połowie zeszłego wieku. Fantastyczne wywiady z osobami, które pamiętają te czasy (i 25 lat temu były już zgrzybiałymi staruszkami) dają obraz kolorowej, szalonej bohemy żyjącej kompletnie w podziemiu – oraz czarnej rozpaczy znakomitej większości osób nie-hetero żyjących poza nią.

Bardzo ciekawie pokazał film wpływ II wojny światowej na świat osób homoseksualnych – wstępowanie gejów i lesbijek do wojska (znakomita anegdota jednej z bohaterek o gen. Eisenhowerze wydającym rozkaz usunięcia lesbijek z regimentu pod jej dowództwem, który to rozkaz został cofnięty po uświadomieniu generałowi, że lesbijki to 95% tegoż regimentu, z panią oficer na czele…), wyzwolenie społeczne i ekonomiczne kobiet zastępujących mężczyzn na wielu stanowiskach, wyrywających się z domów do miast, zyskujących niezależność – a następnie nadejście czarnej ery lat 50-tych, z narastającym konserwatyzmem społecznym i widmem mccarthyzmu wiszącym nad całą polityką na wszystkich szczeblach – a jednocześnie powstaniem pierwszych organizacji gejowskich (Mattachine Society) i lesbijskich (Daughters of Billitis).

I lata 60-te z pierwszymi działaniami gej i les, i czas hippisów, i zaangażowanie wielu gejów i lesbijek w ruchy wyzwolenia Czarnych i walki o prawa obywatelskie, gdzie zbierali pierwsze szlify do walki o swoje prawa – film pokazuje te czasy niezwykle barwnie, koncentrując się na opowieściach pojedynczych osób.

Po projekcji Robert Biedroń i dr Tomasz Basiuk (szef Ośrodka Studiów Amerykańskich UW) rozmawiali o politycznym i społecznym kontekście rozwoju ruchu LGBT w USA, próbując znaleźć paralele dla sytuacji w Polsce. Prowadzona po angielsku ze względu na wielu amerykańskich gości dyskusja dotyczyła podobieństw między Bushem a Kaczyńskim, Republikanami a PiSem, Newborn Christians a Stowarzyszeniem Piotra Skargi, a publiczność wypowiadała się na temat społecznego odbioru wydarzeń w Stonewall w USA i w Polsce, krótkości historii naszego polskiego ruchu i politycznej inercji polskiego społeczeństwa.

Kolejną projekcją w cyklu realizowanym przez Ambasadę USA będzie film dokumentalny o Harveyu Milku – według informacji przedstawicielki ambasady 21 lipca.

Relacja za Homiki.pl: http://homiki.pl/modules.php?name=News&file=article&sid=3306