KPH składa uwagi do projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości!

KPH wniosło uwagi w ramach konsultacji społecznych do projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wzoru kwestionariusza indywidualnej oceny pokrzywdzonego i świadka. Dążymy do ochrony osób pokrzywdzonych przestępstwem, zwłaszcza przestępstwem z nienawiści.

 

O rozporządzeniu

Rozporządzenie (Patrz: Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wzoru kwestionariusza indywidualnej oceny pokrzywdzonego i świadka) realizuje ustawę z dnia 28 listopada 2014 roku o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka, która miała stanowić implementację Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i rady 2012/29/UE ustanawiającą normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstwa. Zatem, w naszej ocenie, rozporządzenie musi być zgodne z dyrektywą i ją realizować. 

Projekt ma na celu ustalenie przez organ prowadzący postępowanie karne właściwości i warunków osobistych pokrzywdzonego oraz rodzaj i rozmiar ujemnych następstw popełnionego na jego szkodę przestępstwa, mając na uwadze charakter tego przestępstwa oraz okoliczności jego popełnienia. Dlatego istotny jest załącznik 1 projektowanego rozporządzenia (Patrz: Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wzoru kwestionariusza indywidualnej oceny pokrzywdzonego i świadka, zał. 1), który stanowi kwestionariusz, będący podstawą uzyskania przez organ prowadzący postępowanie karne (m.in. prokuratura, policja) w/w informacji dot. ofiary i przestępstwa.

Z pkt. 56 Preambuły wspomnianej dyrektywy wynika, że:

“przy indywidualnej ocenie należy uwzględnić takie cechy osobowe ofiary, jak wiek, płeć oraz tożsamość i ekspresja płciowa, pochodzenie etniczne, rasa, religia, orientacja seksualna, stan zdrowia, niepełnosprawność, prawa do pobytu, problemy z komunikacją, związek ze sprawcą lub zależność od niego, doświadczenie przestępstwa w przeszłości. Należy w tym zakresie uwzględnić również rodzaj i charakter oraz okoliczności przestępstwa, na przykład: czy chodzi o przestępstwo z nienawiści, wynikające z uprzedzeń lub dyskryminacji, przemoc seksualną, przemoc w bliskich związkach, przypadki gdy sprawcą była osoba nadużywająca stosunku zależności, czy miejsce zamieszkania ofiary znajduje się na obszarze o dużej przestępczości lub zdominowanym przez gangi lub czy ofiara nie pochodzi z państwa członkowskiego, w którym popełniono przestępstwo”

 

Uwagi KPH do Rozporządzenia

KPH wniosło uwagi do Rozporządzenia (patrz: Opinia w sprawie projektu Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wzoru kwestionariusza indywidualnej oceny pokrzywdzonego i świadka). Dla nas szczególnie istotne jest to, że organ prowadzący postępowanie musi uwzględnić charakter, rodzaj i okoliczności przestępstwa, w tym, czy to było przestępstwo popełnione z nienawiści. W naszej ocenie, załącznik 1 do projektowanego rozporządzenia będący tym właśnie kwestionariuszem nie pozwala na ustalenie, czy to było przestępstwo popełnione z nienawiści.

W naszych uwagach wskazałyśmy na to, że brak pytań pozwalających na ustalenie, czy było to przestępstwo popełnione z nienawiści, jest niezgodny z dyrektywą (którą realizować ma i ustawa i to projektowane rozporządzenie). Organ powinien też uwzględniać cechy osobowe ofiary (takie jak tożsamość i ekspresja płciowa)  – w naszej ocenie zaprezentowany w załączniku 1 do rozporządzenia kwestionariusz pomija je, nie uwrażliwiając organów prowadzących postępowanie na te cechy osoby pokrzywdzonej, co również podniosłyśmy w naszej opinii.

W KPH nie mamy wątpliwości, że osoby pokrzywdzone przestępstwami z nienawiści powinny być chronione kompleksowo – dlatego też potrzebujemy odpowiednich zmian prawnych, w tym przede wszystkim, nowelizacji Kodeksu karnego. Rozporządzenie wydane na podstawie ustawy implementującej dyrektywę dot. m.in. ochrony ofiar przestępstwa powinno być z nią zgodne. Jeśli więc z dyrektywy wynika obowiązek ustalenia przez organy prowadzące postępowanie, tego, czy osoba została pokrzywdzona przestępstwem z nienawiści – polskie przepisy wykonawcze powinny  to umożliwiać. – wyjaśnia Annamaria Linczowska z KPH

Działamy na rzecz lepszej ochrony prawnej osób LGBT+, w tym również osób pokrzywdzonych przestępstwami z nienawiści. Konieczna jest nowelizacja Kodeksu karnego w zakresie ochrony przed przestępstwami i mową nienawiści, jednak już teraz wykorzystujemy okazje, żeby zadbać o osoby pokrzywdzone przestępstwami z nienawiści oraz lepszą realizację dyrektywy unijnej – między innymi w tego typu rozporządzeniach.

---