Polska pod lupą ONZ – na tapecie prawa osób LGBT+

Każdy kraj należący do ONZ, w tym Polska, ma obowiązek systematyczne składania raportu o sytuacji praw człowieka w ramach Powszechnego Przeglądu Okresowego (UPR). Za nami sesja dot. stanu praw człowieka w Polsce, którą 15.11 w Genewie poprowadziła Grupa Robocza UPR. Zatwierdzenie raportu końcowego, który będzie zawierał konkretne rekomendacje dla Polski, zaplanowano na 18 listopada. Wiele wskazuje na to, że prawa osób LGBT+ znajdą się na liście kluczowych rekomendacji do wdrożenia.

To już czwarty raz, kiedy Polska trafia pod lupę ONZ w ramach Powszechnego Przeglądu Okresowego (UPR). Powołany do życia w 2008 roku UPR jest mechanizmem kontrolnym funkcjonującym przy Radzie Praw Człowieka ONZ, którego celem jest ocena stopnia przestrzegania praw człowieka w każdym ze 193 państw członkowskich. Podstawą do dokonania Przeglądu jest raport przedkładany Radzie przez rząd danego kraju, jak również raporty  przygotowywane m.in. przez organizacje pozarządowe. W przypadku Polski taki raport przygotowało KPH we współpracy z Helsińską Fundacją Praw Człowieka, Federacją Znaki Równości, Fundacją Trans-Fuzja oraz ze stowarzyszeniami Lambda Warszawa,  Miłość Nie Wyklucza i Tolerado.

Polska nie wdrożyła ani jednej rekomendacji ONZ

Ostatni raz Polska sprawozdawała się ONZ w ramach UPR w 2017 roku. Wśród wystosowanych wówczas rekomendacji polski rząd otrzymał szereg wytycznych odnoszących się do praw człowieka osób LGBT+, w tym m.in. wdrożenia dedykowanych społeczności przepisów antydyskryminacyjnych, wprowadzenia równości małżeńskiej czy też zabezpieczenia podstawowych praw obywatelskich (m.in. wolności ekspresji i zgromadzeń) .  Jak wynika z tegorocznego raportu przygotowanego m.in. przez KPH przez ostatnie 4 lata Polska nie wdrożyła ani jednej z rekomendacji ONZ dot. społeczności LGBT+. Co więcej, w okresie objętym przeglądem (2017 – 2022), poziom nierówności i dyskryminacji osób LGBT+ w Polsce znacząco wzrósł, na co wskazuje m.in. ingerencja w sprawy sądowe dot. osób LGBT+ przez Prokuratura Generalnego czy istnienie tzw. “stref wolnych od LGBT” . Pogorszenie sytuacji społeczności LGBT+ – na co w najnowszym raporcie wskazują organizacje społeczne – ma bezpośredni związek z systematycznym osłabieniem ochrony praw człowieka na poziomie systemowym i kwestionowaniem ich przez władze publiczne. Raport, poza spisem przewinień władzy względem społeczności LGBT+, zawiera obszerną listę rekomendacji, które należy jak najszybciej wdrożyć.

W raporcie adresowanym do ONZ domagamy się m.in. natychmiastowego uchylenia tzw. stref anty-LGBT,  nowelizacji Kodeksu karnego tak, by przestępstwa motywowane uprzedzeniami ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową były ścigane z urzędu, a także, aby osoby tej samej płci miały prawo do zawierania małżeństw i adopcji dzieci – wyjaśnia Justyna Nakielska z KPH. 

Raport końcowy dla Polski – zatwierdzenie 18 listopada

Za nami sesja dot. stanu praw człowieka w Polsce, którą 15.11 w Genewie przeprowadziła Grupa Robocza UPR. Jednym z najczęściej podnoszonych tematów podczas interaktywnej debaty były prawa człowieka osób LGBT+. Reprezentanci/tki krajów członkowskich ONZ zwracali/ły przede wszystkim uwagę na konieczność wprowadzenia zmian w Kodeksie karnym i rozszerzenia katalogu przesłanek podlegających ochronie o orientację seksualną i tożsamość płciową. Grupa Robocza UPR podniosła również kwestię Krajowego Programu Działań  na rzecz Równego Traktowania, który w ocenie KPH nie spełnia swojej roli i nieodpowiednio adresuje potrzeby społeczności, w tym pomija konieczne zmiany prawne. Zatwierdzenie raportu końcowego ws. Polski zaplanowano na 18 listopada. Wówczas poznamy konkretne rekomendacje przygotowane w ramach Powszechnego Przeglądu Okresowego (UPR) do przegłosowania przez Radę Praw Człowieka w marcu.

Ze względu na skalę częstotliwości, z jaką państwa członkowskie składały rekomendacje dotyczące społeczności LGBT+, należy przypuszczać, że znajdą się one wśród kluczowych rekomendacji dla rządu RP. Natomiast na samych rekomendacjach i obietnicach ich realizacji skończyć się nie może – społeczność międzynarodowa musi domagać się od rządu ich rzetelnego wdrożenia. Społeczność LGBT+ w Polsce zbyt długo czeka na równość! – podsumowuje Justyna Nakielska z KPH.

Raport dostępny TUTAJ