„Fundamental Rights Report 2025” – najnowszy raport Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej

Raport Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) „Fundamental Rights Report 2025” podsumowuje najważniejsze wydarzenia, wyzwania i postępy w zakresie przestrzegania praw podstawowych w Unii Europejskiej w 2024 roku. Opiera się na badaniach, analizach legislacyjnych i danych z państw członkowskich oraz Albanii, Macedonii Północnej oraz Serbii. FRA formułuje również opinie i rekomendacje dla instytucji unijnych i krajowych.

Obszary raportu

• Wybory i prawa podstawowe:

  • Przejrzystość procesów wyborczych

  • Ochrona przed dezinformacją i ingerencją zewnętrzną

  • Równość w dostępie do udziału w wyborach

• Przemoc wobec kobiet:

  • Skala i rodzaje przemocy (domowa, seksualna, online)

  • Problemy z niedostatecznym zgłaszaniem przestępstw

  • Nowa dyrektywa UE z 2024 r. przeciwdziałająca przemocy

• Stosowanie Karty Praw Podstawowych UE:

  • Zastosowanie Karty w sądach i ustawodawstwie państw członkowskich

  • Wdrażanie praw w działaniach finansowanych przez UE

  • Poziom świadomości istnienia Karty

Kluczowe zagrożenia dla praw podstawowych

• Rasizm, mowa nienawiści i dyskryminacja:
  → Doświadczenia osób czarnoskórych, muzułmanów, osób pochodzenia żydowskiego, romskiego, osób LGBTIQ
  → Szerzenie nienawiści w internecie i brak skutecznej moderacji
  → Systemowy rasizm w instytucjach, w tym w policji

• Cyfryzacja i sztuczna inteligencja (AI):
  → Potencjalna dyskryminacja i błędy w systemach AI
  → Wpływ algorytmów na wolność słowa i prywatność
  → Wprowadzenie AI Act i Digital Services Act

• Migracja i granice zewnętrzne UE:
  → Zgony na Morzu Śródziemnym i Kanale La Manche
  → Nadużycia wobec osób migranckich i uchodźczych  na granicach
  → Krytyka niewystarczających działań poszukiwawczo-ratowniczych
  → Nowy Pakt o migracji i azylu (2024) i ryzyko naruszeń praw

Rekomendacje

• Zwalczanie dyskryminacji:

  • Egzekwowanie istniejącego prawa

  • Wzmocnienie niezależności instytucji ds. równości

  • Gromadzenie danych nt. różnych form dyskryminacji

• Bezpieczeństwo online:

  • Uwzględnienie mizoginii jako ryzyka systemowego

  • Zwiększenie przejrzystości działań platform społecznościowych

• AI i prawa człowieka:

  • Prowadzenie ocen wpływu na prawa podstawowe

  • Monitorowanie uprzedzeń w algorytmach

• Migracja i granice:

  • Wzmocnienie niezależnych mechanizmów monitoringu

  • Zakaz penalizacji działań humanitarnych

  • Skuteczne i szybkie dochodzenia w przypadku naruszeń

Pobierz cały raport w języku angielskim