Polska ponownie ostatnia – znamy wyniki Tęczowego Rankingu ILGA-Europe

Czwarty rok z rzędu Polska zajęła ostatnie miejsce wśród krajów Unii Europejskiej w najważniejszym ogólnoeuropejskim rankingu badającym poziom równouprawnienia osób LGBT+. Na podium stanęła ponownie katolicka Malta, a ostatnie miejsce kolejny raz zajął Azerbejdżan. “To musi być ostatni rok z tak fatalnym wynikiem, już za długo utrzymujemy się na homofobicznym dnie: nadchodzą wybory, niech powieje wiatr zmiany!” – komentuje wyniki na gorąco Kampania Przeciw Homofobii.

15 proc. na 100, ostatnie miejsce w Unii Europejskiej, 42 pozycja na 49 w Europie: taki jest wynik Polski w tegorocznym rankingu ILGA-Europe, najważniejszym międzynarodowym rankingu mierzącym poziom równouprawnienia osób LGBT+ w państwach Europy. Niższy wynik od Polski zdobyło tylko 7 krajów – San Marino, Białoruś, Monako, Rosja, Armenia, Turcja i Azerbejdżan.

Publikowany od 2009 roku ranking ILGA Europe nie mierzy postaw społeczeństwa i poziomu akceptacji wobec osób LGBT+, ale jest oparty na twardej analizie krajowego prawodawstwa i praktyki stosowania prawa. Ranking obejmuje siedem kategorii:

1. Równość i zakaz dyskryminacji, 
2. Rodzina, 
3. Przestępstwa z nienawiści i mowa nienawiści, 
4. Uzgodnienie płci i integralność cielesna, 
5. Wolności obywatelskie (tj. wolność zgromadzeń, zrzeszania się i ekspresji)
6. Integralność cielesna osób interpłciowych
7. Prawo do azylu

 

Europejski trend: pozytywne zmiany

Tegoroczny ranking ILGA-Europe daje nadzieję. Wyniki pokazują, że mimo intensywnych ataków skierowanych przeciwko osobom LGBT+ w niektórych krajach, możemy zauważyć ogólny progres jeśli chodzi o ich równouprawnienie.

W tym roku – oprócz utrzymującej się od 8 lat na pierwszym miejscu Malty – na tęczowym podium znalazły się również Belgia oraz Dania (obie z wynikiem 76 procent). Największy skok w swoich wynikach odnotowały Hiszpania, Islandia, Finlandia, Mołdawia, Szwajcaria i Chorwacja. Państwa te podjęły szereg działań wzmacniających ochronę prawną osób LGBT+, w tym np. Hiszpania przeskoczyła sześć miejsc w przód m.in. dzięki nowej kompleksowej ustawie regulującej prawne uznanie płci w oparciu o samostanowienie oraz zakazie praktyk konwersyjnych i okaleczaniu dzieci interpłciowych; Islandia przyjęła Plan Działania na Rzecz Równości; Szwajcaria wprowadziła w życie ustawę o równości małżeńskiej oraz – tak jak Chorwacja – prawo do adopcji dzieci dla par jednopłciowych.

Zobacz interaktywną mapę TUTAJ

Mołdawia poprawiła swój wynik aż o 14 miejsc dzięki uwzględnieniu orientacji seksualnej i tożsamości płciowej w ustawodawstwie dotyczącym niedyskryminacji w obszarach zatrudnienia, edukacji, dostarczania towarów i usług, zdrowia, a także przestępstw z nienawiści i mowy nienawiści.

Mimo trwającej wojny, pozytywny trend można również zaobserwować w Ukrainie (20 proc. w Rankingu). Między czerwcem a sierpniem blisko 30 tys. osób podpisało petycję w sprawie legalizacji małżeństw osób tej samej płci, przekraczając wymagany próg 25 tys.

Mapa podkreśla wyraźny fakt, że progres w kwestii równouprawnienia dla osób LGBTI jest możliwy i jest kwestią ważniejszą niż kiedykolwiek. Potrzebujemy jednak większej liczby przywódców, którzy będą odpierać ataki na demokrację, posuwając się naprzód. – twierdzi Dyrektorka ILGA-Europe, Evelyne Paradis.

Trudny bieg z przeszkodami – czyli jak Polska wypada na tle innych krajów 

Niestety, Polska na tle innych krajów wypada źle. Pod względem ochrony praw osób LGBT+ zdecydowanie odstajemy od naszych europejskich sąsiadów. W tegorocznym rankingu otrzymaliśmy zaledwie 15%. W 3 na 7 kategorii nie otrzymaliśmy żadnego punktu: Polsce brak prawodawstwa dotyczącego tęczowych rodzin, przestępstw z nienawiści i mowy nienawiści oraz ustaw chroniących prawa osób interpłciowych. Sytuacja wygląda trochę lepiej w kategorii Uzgodnienie płci i integralność cielesna dotyczącej osób transpłciowych, ale nadal polski proces uzgodnienia płci jest ewenementem w skali światowej: osoby transpłciowe muszą pozywać własnych rodziców, aby móc być w pełni sobą.

Szansą na poprawę sytuacji mógł być przyjęty w ostatnich 12 miesiącach Krajowy Program Działań na rzecz Równego Traktowania na lata 2022-2030. Niestety nie spełnia on rankingowych, europejskich standardów dotyczących konkretnych działań na rzecz praw osób LGBT+. Ich prawie całkowity brak w treści Programu kłuje w oczy. Dlatego Polska nie otrzymała za niego  żadnego punktu.

Pozostajemy na szarym końcu również w kategorii Wolności Obywatelskie (1 zdobyty punkt), gdzie awans na wyższe miejsca uniemożliwiają nam m.in. tzw. “strefy wolne od LGBT”.

Złą sytuację ratuje Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, które za systematyczne działania na rzecz osób nieheteronormatywnych, transpłciowych i interpłciowych otrzymało w tym roku aż 3 punkty (na 3 możliwe).

Niestety, wyniki rankingu nie dziwią. Przez ostatnie 12 miesięcy polski parlament i rząd nie wprowadził żadnych zmian prawnych na rzeczosób LGBT+. Polskie prawodawstwo nadal jest dyskryminujące dla osób LGBT+: osoby żyjące w związkach jednopłciowych w świetle prawa są osobami obcymi, Polska nie zapewnia dzieciom z tęczowych rodzin podstawowego bezpieczeństwa – komentuje Annamaria Linczowska z KPH. – Polska jest częścią Rady Europy i UE, co oznacza konieczność przestrzegania prawa unijnego i chociażby Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, a także implementacji orzeczeń TSUE i ETPCz, na co wciąż czekamy.

 

Wybory szansą na zmianę? 

Chociaż Tęczowy Ranking nie bada postaw społecznych, to społeczeństwo w Polsce staje się coraz bardziej akceptujące i z wynikami Rankingu na pewno się nie identyfikuje. Wbrew temu, co twierdzą niektórzy politycy_czki, osoby mieszkające w Polsce chcą wprowadzenia prawa, które poprawiłoby sytuację życiową osób LGBT+. Rezultat tegorocznego rankingu powinien być sygnałem dla obecnych i przyszłych rządzących, że obecne prawodawstwo nie przystaje już do tego, czego oczekuje od władzy społeczeństwo.

Polskie społeczeństwo chce być częścią Unii Europejskiej: wspólnoty nie tylko gospodarczej, ale również wspólnoty wartości. Nie chcemy być dłużej w homofobicznym ogonie Europy. Polki i Polacy chcą Polski demokratycznej, a więc równej i bezpiecznej dla wszystkich. Warto żeby pamiętali o tym politycy i polityczki startujący w wyborach – komentuje wyniki Rankingu Justyna Nakielska z KPH i dodaje: Wszyscy przecież wiemy, że stać nas na więcej niż zawstydzające ostatnie miejsce, a decyzja o zmianie leży w naszych, wyborczych rękach.

 

Kontakt dla mediów: Marta Krzynówek +48 501 233 163, mail: marta.m.krzynowek(at)wp.pl

---

Tęczowy ranking ILGA-Europe ilustruje poziom równouprawnienia osób LGBTI (lesbijki, geje, osoby biseksualne, transpłciowe i interpłciowe) w 49 krajach Europy, w oparciu o dane przygotowane przez europejskie organizacje społeczne działające na rzecz praw osób LGBT+. Analizę danych w Polsce przeprowadziły: Stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii i Fundacja Trans-Fuzja. Ranking publikowany jest co roku w okolicach 17 maja, na kiedy przypada Międzynarodowy Dzień Przeciw Homofobii, Bifobii i Transfobii #IDAHOBIT. W ten sposób ILGA-Europe – międzynarodowa organizacja zrzeszająca organizacje LGBT+ w Europie – zwraca uwagę opinii publicznej na palące problemy związane z równościowymi regulacjami prawnymi.