Koalicja na Rzecz Związków Partnerskich

Pierwszy projekt ustawy o związkach partnerskich powstał w Polsce w 2004 roku. Minęło 11 lat i nadal stoimy w miejscu. Pięć par gejów i lesbijek stwierdziło, że nie ma co liczyć na polskich polityków i zdecydowało się wziąć sprawy w swoje ręce. Przy wsparciu prawników, którzy zawiązali Koalicję na Rzecz Związków Partnerskich, podejmą działania sądowe mające na celu wprowadzenie zmian w polskim prawie. Wspólnymi siłami chcą doprowadzić do historycznego wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który zobowiąże Polskę do przyjęcia przepisów umożliwiających zawieranie związków par osób tej samej płci.

Pary, które biorą udział w programie Koalicji pochodzą z różnych części Polski, są w różnym wieku, różny jest też staż ich związków. Głównym powodem, dla którego zdecydowały się zaangażować w walkę o związki partnerskie jest potrzeba zapewnienia bezpieczeństwa sobie oraz swoim bliskim. Chcą żyć godnie i nie widzą powodu, dla którego mają być traktowane nierówno wobec prawa. Jedną z par, które są gotowe na przejście drogi od urzędu stanu cywilnego do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka są m.in. żyjące razem od 4 lat Cecylia Przybyszewska i Barbara Starska z Łodzi. Zapytane o przyczynę swojego zaangażowania w działania koalicji odpowiadają – „Chcemy żyć godnie i czuć się pełnoprawnymi obywatelkami Polski, którą tak bardzo kochamy. Chcemy być rodziną nie tylko w oczach bliskich, ale także w obliczu prawa”.  Nie inaczej jest w przypadku Krzysztofa Łosia i Grzegorza Lepianki z Warszawy – pary z 13-letnim stażem. Jak mówią – „Walczymy o nasze prawa, bo potrzebujemy od państwa gwarancji bezpieczeństwa w sprawach fundamentalnych dla funkcjonowania naszej rodziny. W litygacji widzimy szansę na to, aby Polska zobaczyła, że zmuszanie par homoseksualnych do życia na tzw. kocią łapę jest bezdusznym odbieraniem im prawa do życia w poczuciu bezpieczeństwa”.

Działania Koalicji będą polegać na jednoczesnym zainicjowaniu pięciu postępowań sądowych (oddzielne postępowanie dla każdej pary) zmierzających do zweryfikowania czy polskie prawo może zapewnić odpowiednie uznanie i ochronę prawną dla związków jednopłciowych. Z uwagi na brak wprowadzenia instytucji związku partnerskiego do krajowego porządku prawnego postępowania te zostaną wszczęte poprzez złożenie przez każdą parę w urzędzie stanu cywilnego oświadczeń, że chcą zawrzeć związek małżeński i że nie ma ku temu przeciwwskazań. W razie uzyskania decyzji odmownych, działania Koalicji skupią się na weryfikacji ich prawidłowości przy wykorzystaniu wszystkich dostępnych w Polsce środków odwoławczych, a finalnie – w razie ich nieskuteczności – poprzez wniesienie skarg do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Ostatecznym celem działania Koalicji jest doprowadzenie do przyjęcia w polskim prawie przepisów gwarantujących możliwość sformalizowania związków tworzonych przez pary jednopłciowe.

Mając na uwadze treść wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Oliari i in. przeciwko Włochom z 21 lipca 2015 r. szanse na osiągnięcie celu, jaki stawia przed sobą Koalicja na Rzecz Związków Partnerskich, są duże. W wyroku tym Trybunał uznał, że brak zagwarantowania przez Włochy możliwości prawnego zinstytucjonalizowania związku, w jakim mogą pozostawać dwie osoby tej samej płci, narusza gwarantowane w art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka prawo do poszanowania życia rodzinnego. Można zatem założyć, że w razie wniesienia podobnej skargi przeciwko Polsce Trybunał zachowa spójność i orzeknie tak samo jak w przypadku wyroku w sprawie włoskiej.

Do grona prawników i prawniczek wchodzących w skład Koalicji należą zarówno przedstawiciele organizacji pozarządowych: Paweł Knut (Kampania Przeciw Homofobii), Dorota Pudzianowska (Helsińska Fundacja Praw Człowieka) oraz Krzysztof Śmiszek (Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego), jak i prawnicy i prawniczki praktykujący w kancelariach prawnych: r.pr. Marcin Górski (Tataj Górski Adwokaci), Krystian Legierski, adw. Małgorzata Mączka-Pacholak, adw. Paweł Osik, adw. Mikołaj Pietrzak i r. pr. Ewa Ryczko (cała czwórka z kancelarii Pietrzak Sidor & Wspólnicy) oraz r. pr. Marcin Wojciechowski. Koordynacja projektu: Stowarzyszenie Miłość Nie Wyklucza i Kampania Przeciw Homofobii.

Z uwagi na konieczność wykorzystania wszystkich dostępnych środków odwoławczych realizacja programu Koalicji na Rzecz Związków Partnerskich będzie miała charakter długoterminowy (ok. 5 lat w razie konieczności wniesienia skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka).